Nerka to narząd o charakterystycznym fasolowatym kształcie. Znajdują się na niej dwie powierzchnie, przednia i tylna, dwa brzegi, boczny i przyśrodkowy, oraz dwa końce, górny i dolny. Końce są nazywane biegunami nerki. Brzeg przyśrodkowy jest wklęsły w części środkowej, a brzeg boczny wypukły i gładki. Dodatkowo brzeg przyśrodkowy jest przerwany przez wnękę nerkową, która składa się z wargi przedniej (uwypuklonej do dołu i krótszej), oraz tylnej (uwypuklonej do góry, krótszej). Do wnęki dochodzą: tętnica i żyła nerkowa oraz moczowód. Twory te tworzą korzeń nerki. Wnęka przedłuża się w leżącą wewnątrz nerek zatokę nerkową. Jest ona wypełniona tkanką tłuszczową.
Wskutek dużego przebiegu krwi przez nerkę, jej barwa jest czerwono-brązowa. Miąższ jest zbity. Nerka jest bardzo odporna na urazy, ale jest również plastyczna - jej powierzchnie dostosowują się do narządów sąsiednich.
Nerki leżą w przestrzeni zaotrzewnowej, w ścianie tylnej brzucha. Do ich górnych końców przylegają nadnercza. Leżą po obu stronach kręgosłupa, na poziomie dwóch dolnych kręgów piersiowych oraz trzech górnych kręgów lędźwiowych. Lewa nerka dosięga do wyższej wysokości niż prawa.
Nerka jest otoczona osłonkami. Torebka włóknista składa się z błony mięśniowej oraz błony włóknistej. Jest to pierwsza warstwa pokrywająca nerkę. Błona mięśniowa ściśle powleka nerkę. Nie daje się odreparować od niej bez uszkodzenia miąższu. Jest to warstwa tkanki łącznej, z sieci włókienek klejodajnych. Dodatkowo błona zawiera komórki mięśniowe. Drugą warstwą jest błona włóknista. Jest zbudowana ze zbitej tkanki łącznej z włókien klejodajnych i sprężystych. Jest luźno złączona z błoną mięśniową, a jej zrośnięcie z powierzchnią nerki może sugerować zmiany chorobowe. Nerkę i nadnercze całkowicie obejmuje torebka tłuszczowa. Ostatnią warstwą obejmującą narząd jest powięź nerkowa. Składa się z blaszki przedniej (przednerkowej) oraz tylnej (zanerkowej). Jest oddzielona od powięzi mięśniowej tylnej ściany brzucha tylko cienką łącznotkankową warstwą przestrzeni zaotrzewnowej. Ku górze obie blaszki są połączone i przechodzą w powięź przepony, a ku dołowi nie łączą się. Po stronie przyśrodkowej powięź jest przebita licznymi naczyniami dochodzącymi do nerki.
Nerkę umocowują: otrzewna pokrywająca część powierzchni przedniej, przylegające trzewia, naczynia nerkowe, torebka tłuszczowa z powięzią nerkową, jędrność warstw łącznotkankowych przynerwowych, napięcie powłok brzusznych.
Nabyte zmiany położenia nerki to opadnięcie nerki. Taką nerkę nazywa się nerką ruchomą (wędrującą). Zmiany wrodzone to: zboczenia położenia nerki (d przodu od kręgosłupa, w dole biodrowym, w miednicy mniejszej), spojenie nerek (nerka podkowiasta, pierścieniowata), wrodzony brak nerki.
Powierzchnia tylna nerek przylega do przepony, mięśnia lędźwiowego większego, mięśnia czworobocznego oraz rozcięgna początkowego mięśnia poprzecznego brzucha. Powierzchnia przednia nerek jest różna. W nerce prawej odróżniamy pola: nadnerczowe, wątrobowe, dwunastnicze, okrężnicze, jelitowe. W nerce lewej pola: nadnerczowe, żołądkowe, śledzionowe, trzustkowe, okrężnicze, jelitowe.
Nerka jest narządem zewnątrzotrzewniowym. Nerka jest powleczona otrzewną tylko na swojej powierzchni przedniej. Pola surowicze przylegają do powierzchni narządów wewnątrzotrzewnowych, a pola włókniste - do narządów leżących zewnątrzotrzewnowo.
Wraz z rozwojem chirurgii rozwinęły się badania nad podziałem nerki na mniejsze części. Do resekcji stwarzają dogodne warunki części unaczynione przez jedną większą gałąź tętniczą. Segmentami zasadniczymi nerki nazywają się segmenty: górny, dolny, tylny. Między segmentem górnym i dolnym znajduje się część graniczna pośrednia. Natomiast na powierzchni tylnej nerki spotykamy część graniczną szczytową oraz część graniczną tylno-dolną.
Nerka składa się z bardzo zawiłej budowy wewnętrznej. Miąższ dzieli się na część korową i część rdzenną. Kora nerkowa położona jest pod błoną mięśniową. Ma zabarwienie żółtawoczerwone. W niej znajdują się ciałka nerkowe. Dodatkowo kora stanowi wypustki, które tworzą słupy nerkowe. Rdzeń nerki otacza zatokę nerkową. Leży między słupami nerkowymi. Ma zabarwienie niebieskawo-czerwone. Tworzy piramidy zbudowane z podstawy oraz brodawki. Na szczycie brodawki znajdują się otwory brodawkowe. Są to ujścia cewek nerkowych tworzących pola sitowe. Z kory do podstaw piramid wstępują promienie rdzeniowe, które tworzą część promienistą kory. Część skłębioną kory tworzy kora położona między promieniami rdzeniowymi.
Nerka zbudowana jest z kanalików nerkowych. W każdym z nich odróżnia się część wydzielniczą - nefron i część wyprowadzającą - cewkę zbiorczą. Początkowy odcinek, kłębuszek wpuklony jest w torebkę kłębuszka. Razem tworzą ciałko nerkowe. Kolejnym odcinkami są: kanalik kręty I rzędu, pętla nefronu, kanalik kręty II rzędu. Wstawka jest przejściem do części wyprowadzającej. Z połączenia kilku cewek zbiorczych tworzy się przewód brodawkowy.